Πατρολογία

Πατρολογία

Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών (εκδ. Βενετίας, 1782).

Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών (πρώτον μέρος & δεύτερον μέρος).

Συνερανισθείσα παρά των Αγίων και Θεοφόρων Πατέρων ημών εν η διά της κατά την πράξιν και θεωρίαν ηθικής φιλοσοφίας ο νους καθαίρεται, φωτίζεται, και τελειούται. Επιμελεία μεν ότι πλείστη διορθωθείσα. Νυν δε πρώτον τύποις εκδοθείς διά δαπάνης του τιμιωτάτου και θεοσεβεστάτου κυρίου Ιωάννου Μαυρογορδάτου. Εις κοινήν των Ορθοδόξων ωφέλειαν. Παρά Αντωνίω τω Βόρτολι. Ενετίησιν 1782.

Μπορείτε να διαβάσετε ή να αποθηκεύσετε (download) το βιβλίο, σε μορφή .pdf:

εδώ ή upload.wikimedia.org

ΠΡΩΤΟΝ ΜΕΡΟΣ

• Προοίμιον εις την παρούσαν Βίβλον, (σελ. 1).
• Μέγας Αντώνιος, (σελ. 11).
  • Παραινέσεις περί ήθους ανθρώπων και χρηστής πολιτείας, εν κεφαλαίοις εκατόν εβδομήκοντα.
• Άγιος Ησαΐας, ο αναχωρητής, (σελ. 33).
  • Περί τηρήσεως του νοός, κεφάλαια είκοσι επτά.
• Ευάγριος μοναχός, (σελ. 41).
  •  Υποτύπωσις μοναχική διδάσκουσα πως δει ασκείν και ησυχάζειν.
  • Περί διακρίσεως παθών και λογισμών, κεφάλαια είκοσι τρία
  • Εκ των Νηπτικών, κεφάλαια πέντε.
• Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος, (σελ. 66).
  • Λόγος προς Κάστορα επίσκοπον, περί των οκτώ της κακίας λογισμών γαστριμαργίας, πορνείας, φιλαργυρίας, οργής, λύπης, ακηδίας, κενοδοξίας και υπερηφανίας.
  • Λόγος προς Λεόντιον ηγούμενον, περί των κατά την Σκήτην αγίων Πατέρων, και περί διακρίσεως λόγος ωφελείας πολλής ανάμεστος.
• Όσιος Μάρκος ο ασκητής, (σελ. 91).
  • Περί νόμου πνευματικού, κεφάλαια διακόσια.
  • Περί των οιομένων εξ έργων δικαιούσθαι, κεφάλαια διακόσια είκοσι και εξ.
  • Επιστολή προς Νικόλαον μονάζοντα.
• Όσιος Ησύχιος ο πρεσβύτερος, (σελ. 127).
  •  Λόγος προς Θεόδουλον ψυχωφελής και σωτήριος περί νήψεως και αρετής εν κεφαλαίοις διαιρημένος διακοσίοις τρεις.
• Όσιος Νείλος, (σελ. 155).
  • Πρόλογος των περί προσευχής εκατόν πεντήκοντα τριών κεφαλαίων.
  • Τα περί προσευχής εκατόν πεντήκοντα και τρία κεφάλαια.
  • Λόγος ασκητικός πάνυ αναγκαίος και ωφελιμώτατος.
• Άγιος Διάδοχος Φωτικής, (σελ. 205).
  • Όροι δέκα.
  • Λόγος ασκητικός διηρημένος εις εκατόν κεφάλαια πρακτικά γνώσεως και διακρίσεως πνευματικής.
  • Ερμηνεία εις το εκατοστόν αυτού κεφάλαιον.
• Όσιος Ιωάννης ο Καρπάθιος, (σελ. 241).
  • Προς τους εν Ινδία μοναχούς λόγος παραμυθητικός διηρημένος εις κεφάλαια εκατόν, περί υπομονής των πειρασμών.
  • Λόγος ασκητικός και πάνυ παρηγορητικός των εκατόν κεφαλαίων τον αριθμόν συναποπληρών.
• Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης, (σελ. 265).
  • Κεφάλαια εκατόν πάνυ ψυχωφελή.
  • Θεωρητικόν.
• Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής, (σελ. 291).
  • Περί αγάπης.
    • Πρόλογος περί αγάπης.
    • Εκατοντάς α’ περί αγάπης.
    • Εκατοντάς β’ περί αγάπης.
    • Εκατοντάς γ’ περί αγάπης.
    • Εκατοντάς δ’ περί αγάπης.
  • Περί Θεολογίας και της Ενσάρκου οικονομίας του Υιού του Θεού προς Θαλάσσιον.
    • Εκατοντάς α’.
    • Εκατοντάς β’.
    • Εκατοντάς γ’. Κεφάλαια διάφορα θεολογικά τε και οικονομικά και περί αρετής και περί κακίας.
    • Εκατοντάς δ’.
    • Εκατοντάς ε’.
    • Εκατοντάς ς’.
    • Εκατοντάς ζ’.
• Όσιος Θαλάσσιος ο Λίβυος, (σελ. 417).
  • Προς Παύλον Πρεσβύτερον, περί εγκρατείας και της κατά νουν πολιτείας:
    • Εκατοντάς α’.
    • Εκατοντάς β’.
    • Εκατοντάς γ’.
    • Εκατοντάς δ’.
• Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, (σελ. 477).
  • Λόγος ψυχωφελής και θαυμάσιος περί πασών των αρετών και παθών
• Αββάς Φιλήμων, (σελ. 485).
  • Λόγος πάνυ ωφέλιμος
• Όσιος Θεόγνωστος, (σελ. 499).
  •  Περί πράξεως και θεωρίας και περί Ιερωσύνης, κεφάλαια εβδομήκοντα πέντε
• Όσιος Φιλόθεος ο Σιναίτης (σελ. 515).
  • Νηπτικά κεφάλαια τεσσαράκοντα.
• Όσιος Ηλίας ο πρεσβύτερος και έκδικος. (σελ. 529).
  • Ανθολόγιον γνωμικόν φιλοσόφων σπουδαίων, κεφάλαια εκατόν έννέα.
  • Κεφάλαια γνωστικά εκατόν τεσσαράκοντα.
• Θεοφάνης Μοναχός, (σελ. 549).
  • Κλίμαξ προς Ουρανόν, δια δέκα βαθμίδων ανάγουσα τον άνθρωπον.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΜΕΡΟΣ

• Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός, (σελ. 555).
  • Βιβλίον Α΄.
    • Προοίμιον ή πρόλογος του Βιβλίου.
    • Δήλωσις αναγκαία και ωραιοτάτη περί των επτά σωματικών πράξεων.
    • Ότι ο βουλόμενος τας εντολάς τηρήσαι εκ του θείου φόβου αρξάτω, ίνα μη εις χάος ολισθήση.
    • Περί της δευτέρας εντολής, και ότι γεννήτωρ του πένθους ο φόβος.
    • Περί των τεσσάρων αρετών της ψυχής.
    • Περί εμπράκτου γνώσεως.
    • Ότι αι σωματικαί αρεταί εργαλεία εισί των ψυχικών.
    • Ότι αδύνατον άλλως σωθήναι, ειμή δια προσοχής ακριβούς και τηρήσεως νοός.
    • Ότι οι βουλόμενοι ιδείν εαυτούς εν ποίω τρόπω εισίν, ουκ άλλως, αλλ’ ή δια της φυγής των οικείων θελημάτων και δι’ υποταγής και ησυχίας και μάλιστα οι εμπαθείς.
    • Περί των οκτώ νοητών θεωριών.
    • Περί της α’ γνώσεως αναγκαία δήλωσις, και όπως δει άρξασθαι ταύτης.
    • Περί της β’, γ’, δ’ θεωρίας.
    • Περί της ε’, στ’, ζ’, η’ γνώσεως.
    • Ότι ουκ έχουσι διαφωνίαν αι θείαι γραφαί.
    • Διαίρεσις της ευχής των όλων γνώσεων.
    • Περί ταπεινοφροσύνης.
    • Περί απαθείας.
    • Περί των επτά σωματικών πράξεων διάγνωσις αρίστη.
    • Περί διακρίσεως.
    • Περί της κατά Θεόν αναγνώσεως.
    • Περί διακρίσεως αληθούς.
    • Περί του μη απογινώσκειν ει και πολλά πταίει τις.
    • Συντομία προς κτήσιν των αρετών και αποχήν των παθών.
    • Περί του πώς κτάταί τις την αληθή πίστιν.
    • Ότι μάλλον συμφέρει τοις εμπαθέσιν η ησυχία.
    • Ότι μέγα αγαθόν η αληθής μετάνοια.
    • Περί των περιεκτικών και ιδικών ευεργεσιών του Θεού.
    • Ότι πάντα προς το συμφέρον ημίν εποίησεν ο Θεός.
    • Ότι ουκ έστι πολυλογία ο λόγος του Θεού.
    • Ότι ταπεινοφροσύνης δίχα αμήχανον σωθήναι.
    • Περί οικοδομής της ψυχής δι’ αρετών.
    • Ότι μέγα αγαθόν η αγάπη, και η συμβουλή μετά ταπεινώσεως.
    • Ότι ουκ έστι πολυλογία η συχνοτέρα υπόμνησις της θείας γραφής.
    • Περί ψευδωνύμου γνώσεως δήλωσις.
    • Δήλωσις των αρετών.
    • Δήλωσις των παθών.
    • Περί διαφοράς λογισμών και προσβολών
  • Βιβλίον Β΄.
    • Α΄. Περί πνευματικής σοφίας.
    • Β΄. Περί πίστεως, ότι διττή.
    • Γ΄. Περί φόβου εισαγωγικού και τελείου.
    • Δ΄. Περί ευσέβειας, ότι πολυειδής και πολύτροπος.
    • Ε΄. Περί υπομονής.
    • Ζ΄. Περί ελπίδος.
    • Η΄. Περί απροσπαθείας.
    • Θ΄. Περί νεκρώσεως παθών.
    • Ι΄. Περί των σεπτών του Χριστού παθημάτων.
    • Κ΄. Περί ταπεινώσεως.
    • Λ΄. Περί διακρίσεως.
    • Μ΄. Περί γνώσεως των αισθητών.
    • Ν΄. Περί γνώσεως των νοητών.
    • Ξ΄. Περί αληθούς απαθείας.
    • Ο΄. Περί αγάπης.
    • Π΄. Περί Θεού γνώσεως.
    • Ρ΄. Περί φρονήσεως.
    • Σ’. Περί σωφροσύνης.
    • Τ΄. Περί ανδρείας.
    • Υ΄. Περί δικαιοσύνης.
    • Φ΄. Περί τελείας ειρήνης των λογισμών.
    • Χ΄. Περί πνευματικής χαράς.
    • Ψ΄. Περί των θείων γραφών ότι ουκ έχουσι διαφωνίαν.
    • Ω΄. Πώς έρχεται ο άνθρωπος εις αίσθησιν, ίνα γινώσκη το συμφέρον.
• Άγιος Συμεών ο μεταφραστής, (σελ. 699).
  • Μετάφρασις εις τους πεντήκοντα λόγους του εν Αγίοις Πατρός ημών Μακαρίου του Αιγυπτίου εν κεφαλαίοις εκατόν πεντήκοντα.
• Όσιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, (σελ. 755).
  • Κεφάλαια πρακτικά, και θεολογικά εκατόν πεντήκοντα πέντε.
• Όσιος Νικήτας ο Στηθάτος, (σελ. 785).
  • Κεφάλαια πρακτικά.
    • Εκατοντάς α’.
    • Εκατοντάς β’, φυσικών κεφαλαίων,περί της του νοός καθάρσεως.
    • Εκατοντάς γ’, Γνωστικών κεφαλαίων, περί αγάπης και τελειώσεως βίου.
• Θεόληπτος Φιλαδελφείας, (σελ. 855).
  • Λόγος, την εν Χριστώ κρυπτήν εργασίαν διασαφών και δεικνύων εν βραχεί του μοναδικού επαγγέλματος τον κόπον.
  • Κεφάλαια εννέα περί μοναδικού επαγγέλματος.
• Όσιος Νικηφόρος μοναχός, (σελ. 869).
  • Λόγος περί νήψεως και φυλακής καρδίας, μεστός ου της τυχούσης ωφελείας.
• Άγιος Γρηγόριος ο Σιναίτης, (σελ. 879).
  • Kεφάλαια πάνυ ωφέλιμα περί εντολών, δογμάτων, απειλών και επαγγελιών, έτι δε και περί λογισμών και παθών και αρετών και περί ησυχίας και προσευχής, εκατόν τριάκοντα επτά.
  • Έτερα κεφάλαια τρία περί μεθηλικιώσεων των εν Χριστώ.
  • Περί εμπαθούς αλλοιώσεως, άλλο κεφάλαιον.
    • και άλλο, περί αγαθής αλλοιώσεως,
    • και άλλο, περί των καθ’ ύπνους πειρασμών.
    • και άλλο, ότι ο εσθίων αγάπην, δέχεσθαι την ελεημοσύνην κατά τρόπους επτά.
  • Είδησις ακριβής περί ησυχίας και προσευχής, έτι δε και περί των τεκμηρίων της χάριτος και της πλάνης και τις η διαφορά της θέρμης και της ενεργείας, και ότι χωρίς οδηγού ευχερώς συνεισέρχεται η πλάνη, κεφάλαια δέκα.
  • Περί ησυχίας, και περί των δύο τρόπων της προσευχής, κεφάλαια δέκα πέντε.
  • Περί του πώς δει καθέζεσθαι τον ησυχάζοντα εις την ευχήν και μη ταχέως ανίστασθαι.
    • Περί του πως δει λέγειν την ευχήν.
    • Περί του πως δει κρατείν τον νουν.
    • Περί του πώς δει διώκειν τους λογισμούς.
    • Περί του πώς δει ψάλλειν.
    • Περί πλάνης, εν ω και περί πολλών υποθέσεων.
    • Τι ποιήσεις τις, ότε μετασχηματίζεται ο δαίμων εις Άγγελον φωτός, και πλανά τον άνθρωπον;  

• • • Του αυτού, π
      Του αυτού, 
      Του αυτού, 
      Των εν Μοναχοίς Καλλίστου και Ιγνατίου των Ξανθοπούλων 
      Άγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης, (σελ. 929).

  • Λόγος προς την σεμνοτάτην εν μοναζούσαις Ξένην, περί παθών, και αρετών και περί των τικτομένων εκ της κατά νουν σχολής.
  • Δεκάλογος της κατά Χριστόν νομοθεσίας, ήτοι της νέας διαθήκης.
  • Εκ των του αυτού αγίων λόγων υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων, απόκρισις ότι τοις προωθημένοις εν ησυχία προσέχειν εαυτοίς, ουκ ασυντελές ένδον του σώματος πειράσθαι κατέχειν τον οικείον νουν.
  • Περί προσευχής και καθαρότητος καρδίας, κεφάλαια τρία.
  • Κεφάλαια φυσικά, θεολογικά, ηθικά τε και πρακτικά, εκατόν πεντήκοντα.
  • Αγιορείτικος Τόμος υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων, δια τους εξ ιδίας απειρίας και της προς τους Αγίους απειθίας αθετούντας τας του πνεύματος μυστικάς ενεργείας, κρείττον ή λόγος εν τοις κατά πνεύμα ζώσιν ενεργουμένας και δι’ έργων φανερουμένας, αλλ’ ου δια λόγων αποδεικνυμένας.
• Κάλλιστος και Ιγνάτιος οι Ξανθόπουλοι, (σελ. 1.017).
  • Μέθοδος και κανών συν Θεώ ακριβής και παρά των αγίων έχων τας μαρτυρίας, περί των αιρουμένων ησύχως βιώναι και μοναστικώς, εν κεφαλαίοις εκατόν.
    • α΄. περί της δι’ Αγίου Πνεύματος τοις πιστοίς ενυπαρχούσης θείας χάριτος.
    • β΄. ότι χάριν επερωτήσεως αδελφού τινος εξηπλώθη η παρούσα του λόγου υπόθεσις.
    • γ. ότι ο σκοπός της παρούσης πραγματείας, το μαθείν τις ο θεμέλιος της κατά Χριστόν οικοδομής.
    • δ. ότι αρχή, το κατά τας εντολάς του Σωτήρος πολιτεύεσθαι, και τέλος, το επανελθείν προς την δωρηθείσαν ημίν δια του βαπτίσματος χάριν του Αγίου Πνεύματος.
    • ε΄. τις η χάρις, και πως αν γένοιτο ημίν ταύτης επιτυχείν. Και ποία ταύτην θολούντα. Και τίνα τα ταύτην ανακαθαίροντα.
    • [Κεφάλαιο 6 – Στο άγιο βάπτισμα δεχόμαστε δωρεάν τη θεία χάρη· αφού όμως τη συγκαλύψομε ύστερα με τα πάθη, την καθαίρομε πάλι με την εκπλήρωση των εντολών
    • Κεφάλαιο 7 – Όποιος πολιτεύεται σύμφωνα με το θέλημα του Θεού πρέπει να ασκεί όλες τις εντολές, αλλά την περισσότερη εργασία να την αφιερώνει σ’ αυτές που είναι σπουδαιότερες από τις άλλες και κάπως γενικότερες
    • Κεφάλαιο 8 – Αρχή κάθε θεάρεστης εργασίας είναι η με πίστη επίκληση τον ονόματος τον Κυρίον μας Ιησού Χριστού και μαζί μ’ αυτήν η ειρήνη και η αγάπη που ανατέλλουν από αυτήν
    • Κεφάλαιο 9 – Με κάθε μία από αυτές και με τις τρεις μαζί χαρίζεται άφθονα σε μας ο πλούτος όλων των αγαθών
    • Κεφάλαιο 10 – Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός κατά τον καιρό του σωτηρίου πάθους Του αυτά άφησε στους Μαθητές Του σαν αποχαιρετιστήριες εντολές και θεία κληρονομιά, όπως επίσης και μετά την ανάσταση
    • Κεφάλαιο 11 – Με αυτά τα τρία διαπλέκονται όλες οι αρετές
    • Κεφάλαιο 12 – Η δωρεά και η επέλευση του Αγίου Πνεύματος από το Θεό Πατέρα στους πιστούς, χαρίζεται με τη δύναμη του Ιησού Χριστού και στο άγιο όνομά Του
    • Κεφάλαιο 13 – Εύλογα παραγγέλλουν οι άγιοι Πατέρες μας με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος που είχαν μέσα τους, να προσευχόμαστε στον Κύριό μας Ιησού Χριστό και από Αυτόν να ζητούμε το έλεος
    • Κεφάλαιο 14 – Εκείνος που θέλει να βαδίζει χωρίς να σφάλλει τον κατά Θεόν δρόμο της ησυχίας, πρέπει μαζί με την καθολική απάρνηση των πάντων, να εκλέξει και την τέλεια υποταγή
    • Κεφάλαιο 15 – Ποιά είναι τα σημάδια της αληθινής υποταγής, που όταν τα κατέχει ο πραγματικός υπήκοος, θα υποτάσσεται σωστά
    • Κεφάλαιο 16
      • Α’. Όποιος επιθυμεί τη γνήσια και κατά Θεόν ησυχία πρέπει να φροντίζει, μαζί με την ορθόδοξη πίστη, να είναι γεμάτος και από τα καλά έργα. Η πίστη είναι διπλή. Ο ησυχαστής πρέπει να έχει πίστη, αλλά να είναι και ειρηνικός, απερίσπαστος, αμέριμνος —δηλαδή χωρίς φροντίδες—, σιωπηλός, ήσυχος, να ευχαριστεί το Θεό για όλα, να αναγνωρίζει την αδυναμία του, να υπομένει γενναία τους πειρασμούς και να ελπίζει στο Θεό, περιμένοντας από Αυτόν το έλεος
      • Β΄. Η πίστη είναι διπλή
      • Γ΄. Πρέπει να είσαι ειρηνικός
      • Δ΄. Πρέπει να είσαι απερίσπαστος
      • Ε΄. Πρέπει να είσαι αμέριμνος και χωρίς φροντίδες
      • ΣΤ΄. Πρέπει να είσαι σιωπηλός
      • Ζ΄. Πρέπει να είσαι ήσυχος
      • Η΄. Πρέπει σε όλα να ευχαριστείς τον Θεό
      • Θ΄. Πρέπει να αναγνωρίζεις την αδυναμία σου
      • Ι΄. Πρέπει να υπομένεις γενναία τους πειρασμούς
      • Πρέπει να ελπίζεις στον Θεό και από Αυτόν να περιμένεις ότι είναι συμφέρον
    • Κεφάλαιο 17 – Ο φόβος του Θεού είναι διπλός, ο φόβος των αρχαρίων και ο φόβος των τελείων
    • Κεφάλαιο 18 – Για χάρη των εντολών και της πίστεως του Κυρίου Ιησού Χριστού οφείλομε, όταν το καλεί η περίσταση, να θυσιάσομε και τη ζωή μας
      • Ο πρώτος φόβος των αρχαρίων
      • Ο δεύτερος, ο τέλειος θείος φόβος
    • Κεφάλαιο 19 – Μέθοδος φυσική για την είσοδο έξοδο μέσα στην καρδιά με την εισπνοή από τη μύτη και την προσευχή που κάνομε κατ’ αυτή και που είναι το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με». Η μέθοδος αυτή συντελεί κάπως και στη συγκέντρωση της διάνοιας.
    • Κεφάλαιο 20 – Η φυσική μέθοδος με την εισπνοή από τη μύτη και την επίκληση του Κυρίου Ιησού Χριστού που τη συνοδεύει.
    • Κεφάλαιο 21 – Και ο ιερός Χρυσόστομος, όμοια με άλλους παλαιούς αγίους Πατέρες, παραγγέλλει να προσευχόμαστε στο όνομα του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας μέσα στην καρδιά, με αυτή την προσευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με»
    • Κεφάλαιο 22 – Και πάλι για τη μνήμη του Ιησού μέσα στην καρδιά με την εισπνοή και με προσοχή
    • Κεφάλαιο 23 – Εκείνος που θέλει να νήψει νοερά, και πιο πολύ ο αρχάριος, πρέπει να κάθεται στον καιρό της προσευχής σε ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο, για να συγκεντρώνονται έτσι από το μερισμό με τρόπο φυσικό ο νους και η διάνοια
    • Κεφάλαιο 24 – Η απουσία ρεμβασμού χορηγείται στο νου πρώτα απ’ όλα μέσω του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και της επικλήσεως με πίστη μέσα στην καρδιά του αγίου ονόματός Του. Συντελεί δε κάπως και η φυσική μέθοδος της εισόδου με την εισπνοή μέσα στην καρδιά, και η παραμονή σε ήσυχο και σκοτεινό χώρο και τα παρόμοια
    • Κεφάλαιο 25 – Πώς πρέπει να περνά ο ησυχαστής το διάστημα από το βράδυ ως το πρωί. Αρχή της λεπτομερειακής διδασκαλίας
    • Κεφάλαιο 26 – Πώς πρέπει να περνάς από τον όρθρο μέχρι το πρωί
    • Κεφάλαιο 27 – Πώς πρέπει να περνάς από το πρωί μέχρι την ώρα τον φαγητού
    • Κεφάλαιο 28 – Προφύλαξη από την αργία. Είναι αναγκαίο να τηρεί και ο ησυχαστής την εκκλησιαστική τάξη
    • Κεφάλαιο 29 – Συνέχεια στα περί προσευχής. Πρέπει να προσευχόμαστε πάντοτε
    • Κεφάλαιο 30 – Η σωματική δίαιτα, πώς δηλαδή πρέπει να τρέφεται ο ησυχαστής
    • Κεφάλαιο 31 – Πώς πρέπει να τρέφεται ο αγωνιζόμενος τη Δευτέρα, την Τετάρτη και την Παρασκευή
    • Κεφάλαιο 32 – Πώς πρέπει να τρέφεσαι την Τρίτη και την Πέμπτη
    • Κεφάλαιο 33 – Πώς πρέπει να τρέφεσαι το Σάββατο. Για τις αγρυπνίες, και πώς πρέπει να τρως κατ’ αυτές
    • Κεφάλαιο 34 – Πώς πρέπει να τρως τις Κυριακές. Διάφορα άλλα ζητήματα. Επίσης περί κόπου και ταπεινώσεως
    • Κεφάλαιο 35 – Πώς πρέπει να τρως και να πράττεις τις άγιες Τεσσαρακοστές και μάλιστα τη Μεγάλη
    • Κεφάλαιο 36 – Η διάκριση. Η εργασία με μέτρο είναι ανεκτίμητη. Η υποταγή
    • Κεφάλαιο 37 – Πώς πρέπει ο αγωνιζόμενος να περνά το διάστημα μετά το γεύμα ως τη δύση τον ηλίου. Πρέπει να πιστεύομε πως ανάλογα με τον κόπο και το μέτρο της εργασίας μας, μας δίνονται τα θεία χαρίσματα
    • Κεφάλαιο 38 – Η καθαρή προσευχή είναι ανώτερη από κάθε εργασία
    • Κεφάλαιο 39 – Ο αριθμός των γονυκλισιών του εικοσιτετραώρου
    • Κεφάλαιο 40 – Η διανομή των θείων αγαθών δε γίνεται μόνο ανάλογα με τον αγώνα και την εργασία μας, αλλά και με την κατάσταση, τη δεκτικότητα, την πίστη και τη φυσική μας διάθεση
    • Κεφάλαιο 41 – Η καθολική και τελειότατη διάκριση. Ποιος είναι αυτός που ζει παρά φύση και σαρκικά, ποιος ο κατά φύση και ψυχικά, και ποιος είναι που ζει υπέρ φύση και πνευματικά
    • Κεφάλαιο 42 – Συνέχεια για τη διάκριση με παράδειγμα
    • Κεφάλαιο 43- Η μεταβολή και αλλοίωση του καθενός και η υπερβολική δόξα της ταπεινώσεως
    • Κεφάλαιο 44 – Η μετάνοια, η καθαρότητα και η τελειότητα
    • Κεφάλαιο 45 – Οι πέντε εργασίες της πρώτης και κατά κάποιο τρόπο προκαταρκτικής ησυχίας των αρχαρίων, δηλαδή η προσευχή, η ψαλμωδία, η ανάγνωση, η μελέτη και το εργόχειρο
    • Κεφάλαιο 46 – Από πού πρέπει να κάνουν αρχή εκείνοι που θέλουν να ησυχάσουν ορθά, και ποιά είναι η αρχή και η αύξηση και η προκοπή και η τελείωση
    • Κεφάλαιο 47 – Η τάξη της ησυχίας των αρχαρίων
    • Κεφάλαιο 48 – Η καρδιακή προσευχή που γίνεται με προσοχή και νήψη, και πώς ενεργείται
    • Κεφάλαιο 49 – Πώς παρέδωσαν οι θείοι Πατέρες να λέμε την προσευχή με διάφορους τρόπους, και ποιά είναι η προσευχή
    • Κεφάλαιο 50 – Τα λόγια της ιερής και θεοποιού προσευχής έχουν μυσταγωγηθεί πνευματικά όχι μόνο από τους αγίους Πατέρες που αναφέραμε, αλλά και από αυτούς τους κορυφαίους Αποστόλους Πέτρο, Παύλο και Ιωάννη
    • Κεφάλαιο 51 – Οι αρχάριοι μπορούν να προσεύχονται άλλοτε με ολόκληρη την προσευχή, άλλοτε με ένα μέρος της, πάντοτε όμως μέσα στην καρδιά, και να μην αλλάζουν συνεχώς τα λόγια της προσευχής
    • Κεφάλαιο 52 – Για να καρποφορήσει η προσευχή μέσα στην καρδιά, χρειάζεται καιρός πολύς και αγώνας και βία. Και γενικά, κάθε αγαθό κατορθώνεται με μεγάλο κόπο και πολύν καιρό
    • Κεφάλαιο 53 – Η μη καθαρή καρδιακή προσευχή, και πώς φτανει κανείς στην καθαρή και αρρέμβαστη προσευχή
    • Κεφάλαιο 54 – H αρρέμβαστη και καθαρή καρδιακή προσευχή και η θέρμη που δημιουργείται από αυτή
    • Κεφάλαιο 55 – Η θέρμη παράγεται από διάφορες αιτίες. Η κυριότερη είναι εκείνη που παράγεται από την καθαρή καρδιακή προσευχή
    • Κεφάλαιο 56 – Ποιο είναι το εργο που ακολουθεί την καρδιακή θέρμη
    • Κεφάλαιο 57 – Ο πόθος και έρωτας που γεννιέται από τη θέρμη, την προσοχή και την προσευχή
    • Κεφάλαιο 58 – Τα καρδιακά δάκρυα. Ο θείος πόθος και έρωτας
    • Κεφάλαιο 59 – Παραίνεση να μη ζητούμε τα υπέρμετρα. Προτροπή για συνεχή μνήμη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού μέσα στην καρδιά μας
    • Κεφάλαιο 60 – Ο θερμός ζήλος και η θεία εμφάνεια μέσα μας και ο ενυπόστατος φωτισμός της χάρης
    • Κεφάλαιο 61 – Ενέργεια θεία και ενέργεια δαιμονική
    • Κεφάλαιο 62 – Ο φωτισμένος και απλανής διδάσκαλος
    • Κεφάλαιο 63 – Ο αληθινός και ο ψευδής φωτισμός, ήγουν το θείο φως και το φως από τον πονηρό
    • Κεφάλαιο 64 – Η απρεπής και η ευπρεπής φαντασία, και πώς πρέπει να τις αντιμετωπίζομε
    • Κεφάλαιο 65 – Όχι μόνο η απρεπής φαντασία, αλλά και η ευπρεπής είναι απορριπτέα από τους Αγίους στην καθαρή προσευχή και στην απλή και ενιαία εργασία του νου
    • Κεφάλαιο 66 – Η καθαρότητα και η τελειότητα του νου, της ψυχής και της καρδιάς
    • Κεφάλαιο 67 – Πώς φαντάζονταν οι Προφήτες
      • Ο καθαρός νούς
      • Η καθαρή ψυχή
      • Η καθαρή καρδία
      • Ο Τέλειος νούς
      • Η τέλεια ψυχή
      • Η τέλεια καρδιά
      • Ο καθαρός νούς
    • Κεφάλαιο 68 – Συνέχεια για τις φαντασίες και τις πολλές και ποικίλες θεωρίες
    • Κεφάλαιο 69 – Οι πέντε δυνάμεις της ψυχής. Οι φαντασίες που είναι οικείες της ψυχής και του νου. Πρέπει ν’ αποφεύγομε τελείως τη φαντασία και τα σχήματα και τις αποτυπώσεις και τις διαμορφώσεις στην καθαρή προσευχή και στην απλή και ενιαία εργασία του νου
    • Κεφάλαιο 70 – Περισσότερα για το νου
    • Κεφάλαιο 71 – Ακόμη λίγα για την καθαρή προσευχή
    • Κεφάλαιο 72 – Άλλο είναι η απάθεια του νου και άλλο η αληθινή προσευχή, η οποία είναι και μεγαλύτερο
    • Κεφάλαιο 73 – Συνέχεια για τη φαντασία και για εντυπώσεις στο νου και για τα σημάδια της πλάνης και της αλήθειας
    • Κεφάλαιο 74 – Η θεία και η επίπλαστη παρηγοριά
    • Κεφάλαιο 75 – Η θεία ηδονή που πηγάζει από την καρδιά
    • Κεφάλαιο 76 – Η πνευματική αυτή ηδονή είναι και πολυώνυμη και ανώνυμη
    • Κεφάλαιο 77 – Όποιος θέλει να ησυχάσει στην εντέλεια, πρέπει οπωσδήποτε να είναι πράος στην καρδιά
    • Κεφάλαιο 78 – Πώς θα κατορθώσομε την πραότητα. Τα τρία μέρη της ψυχής, το θυμικό, το επιθυμητικό και το λογιστικό
    • Κεφάλαιο 79 – Πρέπει κανείς να μετανοεί γρήγορα για όσα παραπτώματα του συμβαίνονν, κι έτσι να προφυλάγεται σοφά για το μέλλον
    • Κεφάλαιο 80 – Το ολίσθημα και η μετάνοια
    • Κεφάλαιο 81 – Η μετάνοια, ο φόβος, η αγάπη, το πένθος, τα δάκρυα και η αυτομεμψία
    • Κεφάλαιο 82 – Η σοφή ασφάλιση και η προσοχή
    • Κεφάλαιο 83 – Ο ησυχαστής πρέπει να αγωνίζεται για όλα τα παραπάνω, και προπάντων για να είναι ήσυχος, πράος και να επικαλείται καθαρά και με σπουδή τον Κύριο Ιησού Χριστό μέσα στην καρδιά του
    • Κεφάλαιο 84 – Ο καλός και εκστατικός έρωτας και το θείο κάλλος
    • Κεφάλαιο 85 – Ο πόλεμος, η παιδαγωγική παραχώρηση και η εγκατάλειψη εξαιτίας αποστροφής
    • Κεφάλαιο 86 – Η απάθεια. Τι είναι η ανθρώπινη απάθεια
    • Κεφάλαιο 87 – Συνέχεια για την απάθεια και την τελειότητα
    • Κεφάλαιο 88 – Η εμπάθεια, η ηδυπάθεια, η προσπάθεια και η απάθεια
    • Κεφάλαιο 89 – Τι είναι εμπαθής, ηδυπαθής, προσπαθής και απαθής και ποιά η θεραπεία τους
    • Κεφάλαιο 90 – Η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη
    • Κεφάλαιο 91 – Η αγία Κοινωνία. Πόσα αγαθά μάς προξενεί η συνεχής μετάληψη με καθαρή συνείδηση
    • Κεφάλαιο 92 – Είναι ανάγκη να μάθομε το θαύμα των αγίων Μυστηρίων τί είναι, γιατί δόθηκαν και ποιά είναι η ωφέλειά τους
    • Κεφάλαιο 93 – Τέλος των θεμάτων που αναπτύχθηκαν αναλυτικά, και μικρή παραίνεση προς τον ερωτήσαντα
    • Κεφάλαιο 94 – Πώς πρέπει να ακούμε και να εννοούμε τα πνευματικά λόγια των Πατέρων
    • Κεφάλαιο 95 – Ανακεφαλαίωση. Πώς πρέπει να προσευχόμαστε. Ο αληθινός φωτισμός και η θεία δύναμη
    • Κεφάλαιο 96 – Άλλη ανακεφαλαίωση
    • Κεφάλαιο 97 – Η ησυχία με υπακοή είναι πράγματι η απλανής και αληθινή και πατροπαράδοτη και θεάρεστη ζωή. Αυτή ευλόγως ονομάστηκε από τους Αγίους «κρυμμένη εν Χριστώ ζωή»
    • Κεφάλαιο 98 – Αν και υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι σωτηρίας, αυτός όμως είναι ο ξεχωριστός και βασιλικός που οδηγεί στην υιοθεσία
    • Κεφάλαιο 99 – Αὐτὸς ὁ τρόπος ζωῆς ἔχει πολλὰ ὀνόματα ἐπειδὴ ἡ ἐργασία του εἶναι ὑψηλή
    • Κεφάλαιο 100 – Ηθικός επίλογος. Μαζί με τη βοήθεια και τη χάρη του Θεού, πρέπει κι εμείς όσο μπορούμε να φροντίζομε και να αγωνιζόμαστε να αξιωθούμε αυτές τις υπερφυσικές και μέγιστες δωρεές από τώρα, σαν αρραβώνα, και να μην τις χάσομε, ο μη γένοιτο, από μιά μικρή ραθυμία].
• Άγιος Κάλλλιστος Πατριάρχης, (σελ. 1.100).
  • Κεφάλαια περί προσευχής δέκα τέσσαρα.
• Κάλλιστος ο Τηλικούδης, (σελ. 1.103).
  • Περί ησυχαστικής τριβής.
• Εκλογή από των αγίων Πατέρων περί προσευχής, και προσοχής. (σελ. 1.107).
• Κάλλιστος Καταφυγιώτης, (σελ. 1.113).
  • Συλλογικά και υψηλότατα Κεφάλαια τα σωζόμενα εννενήκοντα δύο, περί θείας ενώσεως, και βίου θεωρητικού. 
• Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης. (σελ. 1.160).
  • Περί της ιεράς, και Θεοποιού προσευχής, Κεφάλαιον σϞς΄.
  • Ότι πάντες οι Χριστιανοί, Ιερώμενοι, Μοναχοί, και Λαικοί οφείλουσι καν ωρισμένως εν τω ονόματι Ιησού Χριστού κατά σύναμιν προσέυχεσθαι, Κεφάλαιον σϞζ΄.
• Ανώνυμος άγιος.
  • Λόγος θαυμάσιος περί των λόγων της θείας Προσευχής, ήγουν του, Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού ελέησον με, μεταγλωττισθείς εις το απλούν.
• Αγνώστος Μοναχός.
  • Ερμηνεία του, Κύριε ελέησον, πολλά ωφέλιμος να την εξεύρει κάθε Χριστιανός, μεταγλωττισθείς εις το απλούν.
• Όσιος Συμεών ο νέος Θεολόγος, (σελ. 1.171).
  • Λόγος περί πίστεως. Και διδασκαλία εις εκείνους οπού λέγουν, ότι δεν είναι δυνατόν εκείνοι οπού ευρίσκονται μέσα εις τον κόσμον, και έχουν φροντίδες κοσμικές να φθάσουν εις την τ3ελειότητα της αρετής. Και διήγησις περί τούτου εις την αρχήν πολλά ωφέλιμος εις το απλούν.
  • Περί των τριών τρόπων της προσευχής.
    • Περί του α΄. τρόπου.
    • Περί του β΄. τρόπου.
    • Περί του γ΄. τρόπου.
  • Διατί ο α΄. και β΄. τρόπος δεν ημπορούν να κατορθώσουν εκείνα οπού κατορθώνει ο γ΄. τρόπος.
• Όσιος Γρηγόριος ο Σιναίτης, (σελ. 1.186).
  • Πως πρέπει να λέγει ο καθένας την Προσευχήν.
    • Πως πρέπει τινάς να λέγει την ευχήν.
    • Πως να κρατεί τον νουν.
    • Πως να διώχνει τους λογισμούς.
    • Περί ησυχίας.
    • Πως πρέπει τινάς να ψάλλει.
    • Πως να τρώγει. 
  • Τι να κάνει τινάς, όταν ο διάβολος φαίνεται ωσάν Άγγελος φωτός.
• Όσιος Μάξιμος ο Καψοκαλύβης, (σελ. 1.198).
  • Από τον βίο του, συνομιλία περί της Προσευχής θαυμασία, του Αγίου Γρηγορίου Σιναίτου, με τον θείον Μάξιμον.
• Άγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης ο θαυματουργός, (σελ. 1.202).
  • Από τον βίο του, ότι πρέπει όλοι κοινώς οι Χριστιανοί να προσεύχονται ακαταπαύστως.